ایجاد فرهنگ مسئولیت اجتماعی شرکتی(Corporate Social Responsibility) در بنگاه های کوچک و متوسط بدون در نظر گرفتن اندازه بنگاه و مدل کسب و کار آنها امکان پذیر است.مسئولیت اجتماعی شرکتی یک پاردایم در حال توسعه است که سیاست ها و محتوای آن بر سازمان هایی که به رفاه جامعه و محیط زیست کمک می نماید، تمرکز دارد.
مسئولیت اجتماعی شرکتی(CSR) در مقیاس بزرگتر نیز عملکرد خوبی از خود نشان داده است.مزایای بلقوه CSR در شرکت های چند ملیتی نیز به خوبی قابل مشاهده است. اگرچه CSR در شرکت های کوچک و متوسط نتوانسته به خوبی اثری از خود بر جای گذارد.سازمان ها می توانند با اتخاذ سیاست های CSR و بدون در نظر گرفتن اندازه بنگاه و شیوه کسب و کار فرهنگ مسئولیت اجتماعی را در سازمان به وجود آورند.
این مقاله به آثار مثبت اجرای سیاست های مسئولیت اجتماعی شرکتی در بنگاه های کوچک و متوسط می پردازد و اشاره می کند که ایجاد فرهنگ مسئولیت اجتماعی باعث سودآوری بهتر می شود.
پیاده سازی CSR
باورهای بسیاری وجود دارد که سیاست های مسئولیت اجتماعی شرکتی باید در غالب خدمات اصلی سازمان تعریف شود. چه از طریق ایجاد یک زنجیره پایدار محیطی و یا از طریق تمرکز بیشتر خدمات برای ایجاد سرمایه اجتماعی.
مفهوم شرکت اجتماعی اخیرا مورد توجه فراوان قرار گرفته و بدین معناست که اهداف اصلی سازمان برای ایجاد سرمایه اجتماعی یا زیست محیطی در کدام قسمت متمرکز شده. پیاده سازی اهداف مسئولیت اجتماعی شرکتی برای بسیاری از سازمان ها کمی سخت است، زیرا آن سازمان ها لزومی برای اجرای این نوع استراتژی ها نمی بینند. همچنین باورهایی وجود دارد که استدلال می کند مسئولیت اجتماعی شرکتی نمی تواند به طور متداول جز اهداف اصلی سازمان در نظر گرفته شود.
 چگونه شرکت های متوسط و کوچک می توانند در فعالیت های CSR موفق عمل کنند؟
برخلاف شرکت های بزرگ، شرکت های متوسط و کوچک فاقد منابع اختصاص یافته به فعالیت های مسئولیت اجتماعی شرکتی هستند. به طور کلی محدوده و مقیاس فعالیت های  CSR در سازمان های مختلف به واسطه مدل کسب و کار آنها، اندازه بنگاه، منابع و عوامل دیگر تغییر خواهد کرد. نکته حائز اهمیت برای بنگاه های کوچک و متوسط، ایجاد یک فرهنگ قوی از مسئولیت اجتماعی در تمام سطوح سازمان است که تمامی فعالیت های پرسنل را نیز در بر می گیرد.تفاوت زیادی بین اجرای فرهنگ مسئولیت اجتماعی شرکتی در بنگاه های تجاری در مقایسه با ارائه CSR به عنوان یک محصول و یا سرویس وجود دارد.بنابراین ادغام مسئولیت اجتماعی شرکتی با فرهنگ سازمانی به شدت تحت تاثیر ارزش ها، نگرش ها و رفتارهای رهبران و کارکنان قرار می گیرد. در نتیجه توسعه استراتژی ها، تاکتیک ها و فعالیت های CSR به طور کامل در اختیار بنگاه ها است.
با توجه به مدل کسب و کار، ممکن است بنگاه های کوچک و متوسط CSR را به عنوان محور اصلی کسب و کار خود در نظر نگیرند و یا CSR را به عنوان فعالیتی ورای فعالیت اصلی کارمندان در نظر گیرند که می تواند شامل مواردی مانند حضور کارمندان در فعالیت های داوطلبانه که دستمزد به آن تعلق می گیرد و یا اختصاص دادن زمان هایی که کارمندان به جز کارهای شرکت می توانند فعالیت داوطلبانه انجام دهند، باشند. فعالیت های خیرخواهانه و یا مجموعه ای از فعالیت های مشاوره ای،  یکی از اجزای CSR است، اما نباید به عنوان تنها اصل مسئولیت اجتماعی شرکتی در نظر گرفته شود. برای بدست آوردن بیشترین ارزش، ضروری است که شرکت های کوچک و متوسط ابتکاراتی را اتخاذ کنند که با مدل کسب و کار آنها در تعامل باشد.
اهمیت و مزایای مسئولیت اجتماعی شرکتی برای بنگاه های کوچک و متوسط
کم بودن میزان سود مالی CSR در کوتاه مدت می تواند برای بنگاه ها کمی مشکل ساز باشد .بسیاری از سازمان ها در حالی فعالیت های CSR را  انجام می دهند که هیچ پایداری در سطوح مالی شرکت وجود ندارد و یا سودآوری پایداری برای شرکت، ندارند. این مسئله در بنگاه های تجاری کوچک و متوسط که به طور طبیعی دارای منابع مالی کمتری هستند اهمیت بیشتری دارد. مزایای استفاده از مسئولیت اجتماعی شرکتی این است که آیا بنگاه ها دارای اعتبار در سطوح مختلف و در دوره های مختلف هستند یا خیر؟ استراتژی کارامد  CSR در میان مدت و بلند مدت می تواند به تغییر فرهنگ سازمانی و نحوه عملکرد شرکت در دنیای بیرون کمک کند. چون فرهنگ شرکت و مسئولیت اجتماعی شرکتی جز چهارچوب های ایجاد ارزش آفرین هستند بنابراین مزایای متعددی را در بر می گیرد.
تحقیقات تجربی قابل توجهی وجود دارد که تاثیر فعالیت های  CSR را بر شهرت سازمان و مزیت رقابتی آن اثبات می کند و می تواند تاثیر مستقیم بر جذب و حفظ کارکنان ماهر داشته باشد. همچنین اشاره شده که نگرش و رفتار کارکنان بر فرهنگ و محیط سازمان اثر می گذارد. بنابراین فعالیت های مسئولیت اجتماعی شرکتی می تواند در این زمینه نقش مهمی ایفا کند. انگیزه کمک به دیگران و تعهد می تواند رابطه کارمندان با کارفرمای خود را بهبود بخشد.
برنامه های مسئولیت اجتماعی شرکتی می تواند باعث تحریک فرهنگ نوآوری در بنگاه های تجاری کوچک و متوسط شود. جایی که فرهنگ به کمک جامعه می آید و کارمندان تمایل بیشتری به خلاقیت خواهند داشت. از طرفی فعالیت های CSR می تواند به توسعه حرفه ای کارمندان نیز کمک کند. به عنوان مثال هنگامی که کارکنان داوطلبانه در فعالیت های گروهی CSR شرکت می کنند این کار باعث بهبود روابط کاری می شود.بنابراین کارکنان می توانند به صورت کارآمدتر در پروژه های تجاری حضور داشته باشند این مسئله در بنگاه های کوچک و متوسط که دارای محیط کاری کوچکتر و صمیمی تر هستند بیش از پیش قابل مشاهده است.
نتیجه گیری
با توجه به اینکه زمینه فعالیت های مسئولیت اجتماعی شرکتی هم درون سازمانی و هم برون سازمانی است، بنگاه های کوچک و متوسط می توانند مفاهیم کلیدی و مهمی برای نحوه مدیریت کسب و کار خود و روابط خود با سهامداران تعریف کنند.ابتکارات CSR در خارج از سازمان به طور گسترده ای باعث سودآوری برای جامعه و محیط زیست می شود همچین این فرهنگ در داخل سازمان نیز باعث ترویج سلامت کاری، رضایتمندی شغلی و بهره وری بهتر می شود و گردش مالی را بهبود می بخشد.همه این مفاهیم باعث بهبود کسب و کار در بنگاه های کوچک و متوسط می شود.
هانیه نقوی الحسینی-کارشناس امور بین الملل شرکت همراه مدیریت آرمانی(هم آ)

منبع:
Loucks, E.S., Molson, J., Martens, M.L. and Cho, C.H. (2010). Engaging small- and medium-sized businesses in sustainability. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, 1 (2):178-200.